حسن بن زید بن حسن
حسن بن زید بن حسن بن علی (ع) (۸۳ ه.ق – ۱۶۸ ه.ق)، از مشاهیر بنی‌هاشم در قرن دوم است. وی از فرزندان زید بن حسن (فرزند ارشد حسن مجتبی) بود. او بین سال‌های ۱۵۰ تا ۱۵۵ هجری قمری از طرف منصور عباسی حاکم مدینه بود. رخدادهای منتسب به او همچون کمک به عباسیان در آتش‌زدن خانهٔ جعفر صادق و کمک به دستگیری فرزندان حسن مثنی در چشم اهل تشیع مانده‌است. نسبت‌های وی، مدنی و هاشمی، و کنیه‌اش ابومحمد بود.
| حسن بن زید بن حسن مجتبی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۸۳ هجری قمری مدینه |
| درگذشت | ۱۶۸ هجری قمری |
| مدفن | حاجر (۸ کیلومتری مدینه) |
| محل زندگی | مدینه |
| عنوان | مدنی و هاشمی |
| فرزندان | ۹ یا ۷ پسر و ۲ دختر (فهرست را ببینید) |
| والدین |
|
| خویشاوندان | نوۀ حسن مجتبی |
خانواده
پدر و مادر
پدر وی زید بن حسن، فرزند ارشد حسن مجتبی بود که مدتی متولی صدقات پیامبر اکرم(ص) بود. مادر وی کنیزی به نام زُجاجه بود که به رَقرَق شهرت یافت.
فرزندان
ابن حجر عسقلانی سیده نفیسه را -که مدفنش در مصر است- دختر حسن بن زید دانسته است. ابن‌سعد و طبری از نُه پسرِ حسن بن زید نام برده‌اند؛ اما به‌گفته ابن عنبه و عباس قمی، از وی هفت پسر باقی ماند. حسن بن زید دختری به نام امّ کلثوم نیز داشت که به همسری ابوالعباس سفاح، (اولین خلیفهٔ عباسی)، درآمد. نسل زید بن حسن بن علی فقط با پسرش، حسن، ادامه یافت.
پسران حسن بن زید
- قاسم (ابومحمد قاسم)داعی صغیر از نوادگان اوست.
- علی (ابوالحسن علی)عبدالعظیم حسنی نوهٔ اوست.
- زید (ابوطاهر زید)
- اسحاق
- ابراهیم
- عبدالله
- اسماعیل (ابومحمد اسماعیل)داعی کبیر نتیجهٔ اوست.
دختران حسن بن زید
- ام کلثوم
- سیده نفیسه (نفیسه خاتون)
آتش‌زدن خانه جعفر صادق
روایتی وجود دارد که هنگامی که حسن، والی مدینه و مکه بود، به دستور منصور عباسی، خانهٔ جعفر صادق را سوزاند. ولی این ماجرا مخدوش بنظر می‌رسد، چرا که جعفر صادق در سال ۱۴۸ قمری درگذشت و او از سال ۱۵۰ تا ۱۵۵ قمری بر مکه و مدینه حکم می‌راند.
درگذشت
حسن بن زید در سال ۱۶۸ قمری به همراه مهدی عباسی عازم مکه شد، ولی در حاجر (۸ کیلومتری مدینه) درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. وی در هنگام مرگ، ۸۵ سال سن داشت.
پانویس
- ↑ طبری، ج ۸، ص ۳۲ ـ ۴۹
- ↑ رجوع کنید به طوسی، ص۱۷۹؛ خطیب بغدادی، ج ۸، ص۲۶۹.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌سعد، ج ۷، ص۵۴۲.
- ↑ ابن‌عِنَبَه، ص۶۹.
- ↑ ابن‌سعد، ج ۷، ص۵۴۲.
- ↑ ابن‌عِنَبَه، ص۷۰.
- ↑ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج ۲، ص۲۵۹.
- ↑ ابن سعد، طبقات، ج ۷، ص۵۴۲ـ۵۴۳.
- ↑ طبری، ج ۱۱، المنتخب من کتاب ذیل المذیل من تاریخ الصحابة و التابعین، ص۶۵۹.
- ↑ ابن عنبه، ص۷۰ به بعد.
- ↑ عباس قمی، منتهی الآمال
- ↑ ابن‌سعد، ج ۷، ص۵۴۲؛ طبری، ج ۱۱، ص۶۵۹.
- ↑ ابن‌عنبه، ص۷۰.
- ↑ عباس قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل
- ↑ طبری، ج ۸، ص۳۲ و ۴۹
- ↑ ابن‌سعد، ج ۷، ص۵۴۳؛ خطیب بغدادی، ج ۸، ص۲۶۹، ۲۷۴؛ قس ابن‌عنبه، ص۷۰.
منابع
- حسن بن زید بن حسن، ویکی‌شیعه.
- حسن بن زید بن حسن، ویکی‌فقه.